Απ: Αι αποθήκαι και αι υποθήκαι
Γειά σας.
Επιτρέψτε μου να αποδομήσω την πρόταση με γνώμονα την αλυσίδα αιτιότητας στην οικονομία.
Το ποσό που πληρώνουμε για ένα αγαθό αποτελείται από 2 μέρη: (1) το οικονομικό κόστος της προσφοράς του από τον πωλητή, δηλαδή το άθροισμα του κόστους υλικών και εργασίας παραγωγής, διαφήμισης, διανομής κλπ καθώς και το ελάχιστο οριακό κέρδος που κάνει όλους τους μετέχοντες σ'αυτήν την αλυσίδα να επιθυμούν τη συμμετοχή τους, και (2) το λεγόμενο "producer surplus", δηλαδή το επί πλέον κέρδος που θα ήταν διατεθημένος ο πωλητής να χάσει και παρ'όλα αυτά να συνεχίσει να το προσφέρει. Από την πλευρά του καταναλωτή, ο καταναλωτής έχει ένα "consumer surplus", δηλαδή ένα οικονομικό μέγεθος που θα ήταν διατεθειμένος να πληρώσει παραπάνω από την παρούσα τιμή, και παρ'όλ'αυτά να συνεχίσει να το καταναλώνει.
Ερώτηση: Όταν λοιπόν λέμε "αντί για τον καφέ να προσφέρει τα €2 σε ένα ταμείο, τί ακριβώς κερδίζει η οικονομία και το "κοινό ταμείο";
Απάντηση: Πολύ λιγότερο από €2, και ίσως και να χάνει.
Εξήγηση: Από τα €2, το €1.5 ας πούμε, είναι το συνολικό κόστος της προσφοράς του καφέ. Δηλαδή είναι ο μισθός κάθε εργαζόμενου στην αλυσίδα και το κόστος κάθε υλικού (που πρέπει να μαζευτεί και να το επεξεργαστεί κάποιος, οπότε και πάλι μισθός εργαζόμενου είναι). Οπότε αν αυτό το αντίτιμο δεν πληρωθεί, ο κάθε εργαζόμενος στην αλυσίδα θα πρέπει να αντικαταστήσει το χαμένο του εισόδημα με κάποια άλλη εργασία. Αν δε βρεθεί τέτοια, θα τα λάβει από το κράτος υπό τη μορφή επιδόματος ανεργίας. Οπότε, αν η αγορά εργασίας είναι κορεσμένη, δεν "σώζουμε" τα €1.5 με την μη κατανάλωση.
Τα υπόλοιπα €0.5, είναι συνδυασμός κέρδους του πωλητή (πχ. €0.3) και υπεραξίας (πχ €0.2). Το κέρδος του πωλητή, κατά τον ίδιο τρόπο είναι αναγκαίο ώστε να τον κρατήσει στη συμμετοχή της οικονομίας. Είναι ο δικός του μισθός, που του επιτρέπει να πάρει το επιχειρηματικό ρίσκο και να ζήσει μακροπρόθεσμα.
Το υπόλοιπο €0.2 είναι όντως διαθέσιμο και διαπραγματεύσιμο. Ας πούμε πως μπορούμε να του πάρους το 50%. Παρομοίως, μπορούμε να πάρουμε και άλλο €0.1 από τον καταναλωτή ως μέρος του δικού του πλεονάσματος.
Αυτά τα €0.2 μαζεμένα ανά καφέ αποτελούν ουσιαστικά έναν φόρο και τίποτα άλλο. Τώρα, το πώς αυτός ο φόρος θα επηρεάσει την αγορά, και αν θα κάνει καλό ή κακό, είναι θέμα προς μελέτη και εξαρτάται από το επίπεδο των υπάρχοντων φόρων και της δυνατότητας αξιοποίησής τους.
Πέραν αυτού, μερικές ακόμα κριτικές της πρότασης:
-- Η αγορά ή επένδυση σε χρυσό δε συνεπάγεται ασφάλεια ή σταθερότητα. Όπως κάθε αγαθό, η τιμή του χρυσού διακυμαίνεται, και δε δημιουργεί πλούτο. Πλούτο δημιουργούν οι επενδύσεις δομές και δυναμικό προς παραγωγική εργασία.
Μεγαλύτερη σταθερότητα θα είχε η Ελλάδα αν μπορούσε μεμιάς να ξοδέψει όλα τα χρηματικά της αποθέματα και να εξαλείψει μεμιάς όλη τη γραφειοκρατία και τη διαφθορά που στέκονται εμπόδια στην ανάπτυξη, για παράδειγμα.
-- Ως προς τη διάθεση του ποσού, το δημοψήφισμα δεν είναι βέλτιστος τρόπος.
Προφανώς χρειαζόμαστε ηθικούς και μορφωμένους διαχειριστές (αμφισβητώ πως οι της εκκλησίας πληρούν το ένα ή το άλλο) ώστε να πάρουν τις καλύτερες αποφάσεις για όλους. Η οικονομική δραστηριότητα χρειάζεται εξειδίκευση και δεν είναι θέμα κοινής λογικής ή συνισταμένης όλων των ατομικών επιθυμιών. Άλλωστε μηχανισμός σαν του δημοψηφίσματος ήδη υπάρχει: η ελεύθερη αγορά στην οποία κάθε συμμετέχων κάνει επιλογές όπως κρίνει σωστές και συμφέρουσες. Για κοινά και μεγαλύτερα προβλήματα χρειάζεται ο φορέας (συχνά κρατικός αλλά όχι αναγκαστικά) να έχει σφαιρική πληροφόρηση και για τα αντικειμενικά δεδομένα και για τις προτιμήσεις του συνόλου. Το δημοψήφισμα είναι αποτυχία της ανάληψης ευθύνης από, ή της έλλειψης εμπιστοσύνης προς, τους εμπειρογνώμονες.
Αυτά τα ολίγα για πρώτη μου συμμετοχή :) Ευχαριστώ τους διαχειριστές.
